By | In het kader van de trainer C-cursus wordt regelmatig aandacht besteed aan het analyseren van wedstrijden. De analyse kan de trainer/coach veel informatie verschaffen. In feite analyseert elke coach de wedstrijden. Op grond van die analyse coacht hij zijn speler. Toch blijft dat tamelijk subjectief. In een gunstig geval maakt de coach wat aantekeningen of houdt hij het scoreverloop bij. Ook zie je steeds vaker dat coaches video-opnamen maken van hun spelers. |
Iedereen heeft op de trainerscursussen geleerd dat er verschillende onderdelen van een wedstrijd zijn die je kunt analyseren. Het doel van een analyse is om zoveel mogelijk objectieve informatie te krijgen over de eigen speler en/of de tegenstander. Informatie vooraf over de tegenstander kan erg handig zijn. Immers je kunt je speler tactisch voorbereiden op die tegenstander. En tot slot kan de analyse een bron van informatie zijn om de zwakke en sterke punten van de eigen speler in een wedstrijd te bepalen. In dit artikel bespreek ik een methode waarbij video-opnamen als hulpmiddel worden gebruikt om de wedstrijd tactisch te analyseren. De resultaten worden verwerkt middels het computerprogramma Microsoft Excel. Er bleek nog geen modern analyseprogramma voor tafeltennis te bestaan. Dat moest ontwikkeld worden. De gegevens leiden uiteindelijk tot conclusies.
Wat kun je analyseren?
Je kunt verschillende tactische elementen analyseren. Om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen is het prettig om zoveel mogelijk in één keer te analyseren.
De stand
Het verloop van de game kan worden bijgehouden. Dit geeft informatie over sterke momenten en zwakke momenten. Bijvoorbeeld een speler die elke keer tot ongeveer 7-7 gelijk op gaat en dan toch met 11-7 verliest. Natuurlijk kan de oorzaak hiervan zowel bij de eigen speler als bij de tegenstander liggen.
Service-uitvoering
Het lastige hierbij is dat het moeilijk te beoordelen is welk effect gespeeld wordt. De service wordt namelijk dusdanig gecamoufleerd gespeeld, dat vaak alleen aan de manier van retourneren is te zien welke service is gespeeld. In slow-motion afspelen van de video-opnamen bieden, althans met een gewone DV-cam, te weinig steun.
Blijft over dat in elk geval kan de lengte en plaatsing geregistreerd kunnen worden. Service-ontvangst
Naast een forehand of backhandontvangst en de gebruikte slag kun je de richting en de lengte van plaatsen observeren. Zo kan beoordeeld worden wat een tegenstander doet op halflange ballen. Kiest hij voor een opening of voor schuiven? Of wat doet de speler op korte ballen op het midden van de tafel. Speelt hij dan flip, kort of steekt?
| De rally Bij deze analyse wordt gekeken naar scorende slagen en de richting waarin die gespeeld zijn. Het zegt iets over de sterke wapens van de eigen speler of die van de tegenstander. Het kan van belang zijn om te weten wat de speler doet als ballen op de backhandhoek worden gespeeld. Ligt de voorkeur bij backhand of bij forehand? Het zegt iets over hoe forehand georiënteerd de speler is. Bijvoorbeeld iemand die bijna alles vanuit backhandhoek met forehand speelt is duidelijk forehandgeoriënteerd. Gebruikte methode Om de plaatsing en lengte van plaatsing te noteren wordt gebruik gemaakt van een zone-indeling van de tafel (zie tabel) Omdat de relatie tussen slag en richting van plaatsen van belang is, worden die door het computerprogramma gecombineerd. Voorbeelden (uitgaande van een rechtshandige speler):
Deze combinaties zijn op het analyseformulier onzichtbaar gemaakt. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
De wedstrijd wordt op video (standaard camera) opgenomen. De positie van de camera is erg belangrijk. Het driedimensionale beeld wordt immer twee dimensionaal. In praktijk betekent dit dat de lengte van plaatsing erg lastig te beoordelen is. De camera wordt zo hoog mogelijk diagonaal op de forehandhoek van de speler geplaatst (zie afbeelding). |
De resultaten van elke game worden ingevoerd in de computer. Met behulp van het programma Microsoft Excel is eenzelfde analyseformulier gemaakt. Het is dus een kwestie van letterlijk overnemen wat op het analyseformulier staat. Er zijn rekenbladen gemaakt met formules die zorgen dat de resultaten uiteindelijk in tabellen en grafieken worden weergegeven. Dat verloopt allemaal automatisch. Deze rekenbladen kun je elke keer weer opnieuw gebruiken.
De volgende tabellen en grafieken rollen uit de computer:
- relatie scorende slag en plaatsing
- scorende en foute slagen
- plaatsing scorende bal
Niet alleen per game komen zo analyses beschikbaar, maar ook van de totale wedstrijd.
Uit de gegevens worden conclusies getrokken. Zo kan blijken dat 5 keer in de backhandhoek met een forehandsteek wordt gescoord. Dan is duidelijk dat de tegenstander daar een probleem heeft. Of dat de eigen speler de meeste fouten met forehand blok maakt.
Met deze gegevens kan een tactiek tegen een tegenstander bepaald worden. Maar ook kunnen aandachtspunten voor het tactisch spelconcept van de eigen speler bepaald worden.
Je kunt ook een wedstrijd analyseren van een toekomstig tegenstander. De informatie kan gebruikt worden om al vast, met de nodige restricties, een tactisch plan te maken.
Nawoord
De methode is in het begin arbeidsintensief. Het kan allemaal sneller als je over een laptop beschikt. Iemand anders, die bijvoorbeeld op de tribune zit, kan de resultaten rechtstreeks invoeren zonder video-opnamen en zonder eerst alles op een formulier te noteren. Uiteraard kan dat alleen als de analist erg geoefend is. In de toekomst zou het mogelijk moeten zijn om via spraak het analyseformulier te laten invullen. Voordeel van deze snellere methodes is, dat een coach na elke game direct objectieve informatie heeft als ondersteuning bij zijn coaching.
De positie van de camera is niet ideaal. Eigenlijk moet met twee camera’s gewerkt worden. Een camera loodrecht op de tafel zou het probleem van lengtebepaling ondervangen. Een andere camera staat op de forehanddiagonaal.
Tactische elementen als snelheid, tempo, vluchthoogte van de bal worden niet geanalyseerd. Het effect bij de service is moeilijk te beoordelen. Mogelijk dat door de invoering van de nieuwe serviceregel het iets gemakkelijker wordt om de service te beoordelen.
De zone-indeling is discutabel. Het is ook goed mogelijk om de zones 1, 2 en 3 te vervangen door 1=forehandhoek, 3= backhandhoek en 2=heup. Of dat een extra codering wordt toegevoegd voor plaatsing op de heup. De heup is de plaats waar de bal op het wisselpunt forehand-backhand wordt gespeeld. Dat punt is erg dynamisch. Immers een speler kan ook in backhandhoek een bal op zijn heup geplaatst krijgen. Het hangt af van de positie waarin de speler staat.
Ook de grafische weergave van de resultaten kan wellicht beter. In plaats van de driedimensionale kolommen bij de plaatsing van de scorende bal kan volstaan worden met een plattegrond van de zones met het aantal keren dat de bal in een zone gescoord wordt. Wellicht kan deze grafiek worden weggelaten, omdat de tabel van scorende slag en plaatsing dezelfde informatie geeft.
Men zal moeten afwegen of de informatie een toegevoegde waarde heeft. Kijken we naar sporten als hockey, American football, volleybal, dan is een zeer gedetailleerde analyse de normaalste zaak van de wereld. Assistent-coaches analyseren vanuit verschillende posities de wedstrijden en staan via zendapparatuur met de hoofdcoach in verbinding. Het gaat hier weliswaar om teamsporten, maar je ziet bij individuele sporten eenzelfde tendens. In professioneel toptafeltennis draait het om details. Een gedegen analyse kan hierover informatie verschaffen. De meeste topspelers zullen zeggen dat ze hun tegenstander feilloos kennen, want ze hebben immers al zo vaak tegen hem gespeeld. Maar ook topspelers zijn telkens bezig met aanpassingen in hun spel.
De Duitse bondscoach Istvan Korpa was eenmaal aanwezig als gastdocent op de C-cursus. Hij coacht onder meer het Duitse supertalent Timo Boll. Korpa maakt regelmatig technische en tactische analyses. Hij zei veel baat te hebben bij de video-opnamen. Het is een ondersteuning van de eigen ogen en oren.
Tot slot
Alles is ontwikkeld met een gemiddelde kennis van het programma Microsoft Excel.
Ik wijs er met nadruk op dat het programma nog veel aanpassingen nodig heeft. Inmiddels is het programma verfijnd. Maar ervaren computeraar zal ongetwijfeld nog meer verbeteringen kunnen aanbrengen. Ik sta vanzelfsprekend open voor verbeteringen en suggesties.
Verder is ook een analyseprogramma gemaakt specifiek gericht op service-1ste bal.
Een concreet voorbeeld
Om u een indruk te geven van de analyse volgt een voorbeeld.
Het betreft de wedstrijd Barry Weijers (FVT/De Keij) – Cheng Sun (Diest België) tijdens de Nederlandse kampioenschappen te Heerlen in maart 2002. De wedstrijd duurde 6 games. Hier is de derde game uitgelicht en de eindconclusie wordt gegeven.
Het ingevulde analyseformulier aan de hand van video-opnamen van de derde game
Analyse van de 3de game met behulp van Microsoft Excel.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Opmerking: op midden-kort werd niet gescoord.
Conclusie
Uit het scoreverloop blijkt dat Barry na 6-6 de punten verloor met name door fouten met BH.topspin.
Barry scoort met FH.topspin of BH.topspin of BH.blok in het FH.vlak van Chen Sung. Barry is geen omloopspeler. Hij speelt veel ballen uit BH.hoek met zijn backhand. Gezien de plaatsing naar FH.hoek van Chen Sung betekent dat Baary veel parallel met backhand speelt. Blijkbaar heeft Chen Sung moeite om de topspin van Barry onder controle te krijgen.
Barry maakt ook de meeste fouten met BH.topspin. Dat zou Chen Sung kunnen uitbuiten. Wees dus voorbereid op meer ballen op BH.hoek en breng BH.topspin in stelling.
De totale wedstrijd
Alle games zijn zo geanalyseerd en uiteindelijk samengevoegd tot de totale analyse van de wedstrijd.Ik wil u de conclusie niet onthouden.
Uiteindelijk won Barry Weijers met 11-7, 3-11, 8-11, 11-9, 11-7 en 11-6.
Barry scoorde 72% achter op tafel in FH.hoek-midden bij Cheng Sun.
Hij scoorde het meest met FH.topspin en BH.topspin op deze plaatsen.
Ja ook BH.topspin, want in de loop van de wedstrijd bleek de BH.topspin steeds beter te gaan lopen.